Onderweg naar de Brexit (4): 'Een meisje om verliefd op te worden'

LEUSDEN John Spijkerman rijdt een jaar lang links. Hij reist door het Verenigd Koninkrijk om te horen hoe de bewoners tegenover de Brexit staan. Voor de Leusder Krant doet hij maandelijks verslag van iets wat hij op zijn pad tegenkomt.

John Spijkerman

Camping The Meadows vlakbij bij het kleine Noord-Ierse plaatsje Gortin, is drieënhalve week mijn Tuin van Eden. Soms ben ik de enige bewoner in het paradijs. Mijn werkplek is een verhoogde vlonder met daaroverheen gespannen een tentdoek. Ik kijk uit over The Sperrin Mountains, een gebied van 'outstanding natural beauty'. Campinghoudster Helena neemt lokale en landelijke kranten voor me mee. Ze installeert zelfs een klein koelkastje in het blokhutachtige onderkomen waarin de sanitaire voorzieningen zijn. Helena is mijn sparringpartner. Met haar praat ik over het leven in Noord-Ierland, de terreur in de tijd van The Troubles (1969-1992) en de soms moeizame relaties tussen katholieken en protestanten en over hoe het de laatste twintig jaar zoveel beter is geworden. ,,Maar'', denkt Helena, ,,het zal nog zeker twee tot drie generaties duurt voordat het leven in Noord-Ierland normaal is.''

GEEN EUROPEANEN Op de camping ontmoet ik twee Brexiteers. De 41-jarige Linda uit Southampton reist in een camperbus het hele Verenigd Koninkrijk door. Ze vindt dat de Britse bevolking tijdens het Brexit-referendum in meerderheid heeft aangegeven de Europese Unie te willen verlaten. Dan moet daar ook werk van worden gemaakt. En diegenen die 'Remain' hebben gestemd, moeten zich als goede democraten neerleggen bij de uitslag van het referendum. ,,Britten zijn geen Europeanen en willen niet door Brussel worden voorgeschreven wat ze wel of niet mogen. En ze willen zelf kunnen beslissen over aantallen immigranten'', vindt Linda.

OUT IS OUT Soortgelijke gevoelens koestert de 71-jarige Kevin uit Halifax uit Yorkshire. Samen met zijn vrouw Doreen toert hij rond. Kevin is moeilijk ter been. Zijn zwaarlijvigheid maakt het er niet makkelijker op. ,,Out is out'', laat hij weten, als we het hebben over Brexit. Wat hem betreft, geen compromissen. Bij Kevin kijk ik soms een WK-voetbalwedstrijd, vooral als Engeland moet spelen. Kevin leest de Daily Express en maakt op zijn iPad digitale schilderijtjes van foto's. Als zijn vrouw Doreen me ziet, vraagt ze of ik een kop thee wil. ,,Do you want a cuppa?'' Op een ochtend vertelt Kevin me over zijn jeugd in een kindertehuis. Van zijn vijfde tot zijn vijftiende heeft hij er gezeten, omdat zijn dronken vader hem fysiek mishandelde. Zo'n verleden draag je een leven lang met je mee.

RIJEN VRACHTWAGENS Met het echtpaar Niall en Zara spreek ik over Brexit. Samen met hun drie kinderen en met Doris, Zara's moeder, reizen ze rond in een camper. Zij is protestants, maar voelt zich niet per se verbonden met het Verenigd Koninkrijk. Liever spreekt ze over een aparte Noord-Ierse identiteit. ,,Ierland voelt voor mij als buitenland.'' Niall komt uit een nationalistisch milieu. Hij denkt dat Noord-Ierland uiteindelijk zal opgaan in een verenigd Ierland. Niall is opgegroeid in Frankrijk, tweetalig, en kijkt wat meer als buitenstander naar de situatie in Noord-Ierland. Hij werk voor een bedrijf in Belfast dat 'hard plastics' produceert. Voor zijn werk is hij veel in Frankrijk. ,,Brexit is een symptoom van de opkomst van nationalisme overal ter wereld. Trump, Wilders in Nederland en Le Pen. Het is slecht voor de economie, voor de beschaving en de vrede. Ik denk dat we straks rijen vrachtwagens zullen zien bij de grenzen.'' Zara is meer praktisch ingesteld en bezig met het leven van alledag. ,,Brexit gaat gewoon gebeuren en het werkt wel of het werkt niet.''

KRUISJE En dan is er nog Jolene Marlow. Voor het eerst zie ik haar naam als ik in Omagh het monument bezoek, gemaakt voor de 31 slachtoffers van de bomaanslag op 10 augustus 1998. Omagh werd in rouw ondergedompeld. Er waren zoveel slachtoffers nadat de politie een bommelding had gekregen en mensen de verkeerde kant opstuurde, naar de autobom toe. In de herdenkingstuin bij het monument ontmoet ik een man. Hij staat stil bij het monument en maakt een kruisje. Hij vertelt dat een van de slachtoffers, Jolene Marlow, zijn nichtje was. In zijn lunchpauze bezoekt hij het monument en denkt aan Jolene. ,,Als ik daar sta, kan ik haar gezicht nog steeds zien.''

GEEN KANS TE BLOEIEN Drie weken later krijgt Jolene ook voor mij een gezicht. Ik bezoek de redactie van de Ulster Herald. Als Nederlandse journalist ben ik tijdens een landbouwshow geïnterviewd over Brexit en mijn reis. Journalist Tommy Nethery laat me een paar dagen later in Omagh het niet-digitale archief zien van de Ulster Herald. Ik mag jaargang 1998 doorneuzen om te kijken hoe ze over de bomaanslag bericht hebben. Dan zie ik plotseling een In Memoriam voor de 17-jarige Jolene met haar foto. Een mooie, vriendelijk lachende, jonge vrouw. Ze wilde fysiotherapie gaan studeren, was de oudste van vijf kinderen, speelde in een Gaelic footballteam en deed aan hardlopen. Iedereen hield van haar en keek tegen haar op. Ze had een hekel aan racisten en was lid van Amnesty International. Jolene Marlow was een meisje om verliefd op te worden. Alleen kreeg deze roos niet de kans te bloeien maar werd haar leven twintig jaar geleden in de knop gebroken.

Vandaag maak ik in de Leusder Krant een monumentje voor Jolene Marlow.

Zie ook http://talkingaboutbrexit.com en facebookpagina Talkingaboutbrexit.