Bestuursrechter tikt Leusden gevoelig op de vingers in Wmo-kwestie

LEUSDEN De bestuursrechter heeft de gemeente Leusden deze week gevoelig op de vingers getikt. De rechter vindt dat Leusden het inkomen niet mag betrekken bij de afweging of iemand voor huishoudelijke hulp in het kader van de Wmo in aanmerking komt.

Leusden ligt al geruime tijd met de rijksoverheid in de clinch over de kwestie. Zo eiste toenmalig minister Hugo de Jonge in september 2021 al dat Leusden de omstreden werkwijze zou aanpassen.

AANVRAAG GEWEIGERD De gemeente werd voor de rechter gesleept door een inwoner die tot eind oktober 2021 huishoudelijke hulp kreeg tegen het geldende abonnementstarief (19 euro per maand). Een nieuwe aanvraag werd echter geweigerd, omdat betrokkene fors meer inkomen zou hebben dan de grens die de gemeente zelf is gaan hanteren.  

Alles draait om een aanpassing in de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Daarin werd -per 1 januari 2019- een abonnementstarief geïntroduceerd dat voor iedere aanvrager gold, ongeacht de financiële situatie. Dat betekende dat iedereen die succesvol een beroep op ondersteuning in de huishoudelijke hulp deed. daarvoor 19 euro per maand betaalt. Gemeenten draaien op voor de rest van de kosten.

DRAAGKRACHT Leusden stelt zich op het standpunt dat het niet eerlijk is dat mensen die redelijkerwijs een eigen bijdrage kunnen betalen, daarvan nu zijn vrijgesteld. Voor 2019 gold het zogeheten ‘draagkrachtbeginsel’. Daarmee werd bepaald hoeveel een cliënt zelf moet bijdragen in de kosten voor huishoudelijke hulp. 

Volgens Leusden stevent de gemeente af op een onhoudbare situatie die op termijn niet langer te betalen is. Tot nu toe weigert de rijksoverheid, dat de regeling bedacht, over de brug te komen om gemeenten financieel  te helpen. 

AANZUIGENDE WERKING Daar komt bij dat -volgens de gemeente Leusden- de aanpassing in de wet tot een aanzuigende werking heeft. Mensen die tot voor kort zelf opdraaiden voor de kosten voor huishoudelijke hulp doen nu een beroep op de Wmo. Als ze voldoen aan criteria die de wet daarvoor stelt, zijn ze nu voor 19 euro in de maand klaar. 

Het is nooit de bedoeling geweest (financieel) zelfredzame personen te bedienen vanuit de gemeente

De gemeente vindt ook dat de aangepaste wet nog steeds ruimte biedt om het inkomen mee te wegen bij de beslissing om huishoudelijke hulp toe te kennen of niet. ,,Het is nooit de bedoeling geweest (financieel) zelfredzame personen te bedienen vanuit de gemeente’’, hield de gemeente de rechter voor.

‘BEDOELING WETGEVER IS DUIDELIJK’ De rechter is het niet eens met de redenering van de gemeente en vindt de bedoelingen van de wetgever op dit punt duidelijk. In de uitspraak wordt daarvoor verwezen naar een stuk waarin de achtergronden van de wettelijke regeling worden toegelicht. Daarin staat onder meer te lezen dat: ‘Uitgangspunt van dit wetsvoorstel is dat maatschappelijke ondersteuning beschikbaar is voor degenen die daarop zijn aangewezen, ongeacht de hoogte van het inkomen of vermogen’. 

De rechter erkent in de uitspraak dat de uitvoering van de wet gemeenten (financieel) in de problemen kan brengen. ,,Maar het is aan de wetgever en niet aan de rechtbank om te beoordelen of wetgeving moet worden aangepast.’’

SCHADEVERGOEDING De uitspraak betekent dat de klager bij de gemeente een schadevergoeding van ruim 500,= euro kan claimen. Dat zijn de kosten die noodgedwongen werden gemaakt om zelf huishoudelijke hulp te organiseren.

De gemeente Leusden neemt de uitspraak voorlopig voor kennisgeving aan: ,,We blijven onze huidige werkwijze vooralsnog toepassen’’, laat een woordvoerder desgevraagd weten.,,En we overwegen om in hoger beroep te gaan. Een uitspraak daarin zal voor duidelijkheid moeten zorgen, ook voor veel andere gemeenten die dit oordeel over de Wmo zoeken’’

VORMFOUT ,,De rechter oordeelt dat het rijk niet voor een inkomenstoets heeft gekozen bij het opstellen van de Wmo in 2015. De rechter gaat met deze uitspraak niet in op de bedoeling van de Wmo en of er een vormfout in de wet zit’’, aldus de gemeente.

,,Sinds 2019/2020 zijn ons inziens de ‘spelregels veranderd’ toen de inkomensafhankelijke bijdrage vervangen werd door het abonnementstarief. Dat oordeel willen we graag hebben omdat we uitsluitsel willen hebben of wij inkomen wel of niet mee mogen wegen bij de beoordeling van een Wmo-aanvraag. En hoe wij dan het principe van eigen draagkracht en zelfredzaamheid moeten toepassen en de ondersteuning beschikbaar houden voor onze inwoners die het echt nodig hebben en het zelf niet kunnen betalen’’, aldus Leusden in een reactie op de uitspraak.