Deelname aan planteam draait uit op een fiasco

LEUSDEN Voor de website De Stadsbron maakte Marcel Koch aan de hand van interviews met betrokkenen een reconstructie van de totstandkoming van de wijk Tabaksteeg. De komst van de woonwijk in Leusden-Zuid ging niet zonder slag of stoot. In deel 4: het planteam.

Marcel Koch

In het najaar van 2001 ondertekent Jan Miggels een verklaring met de gemeente Leusden. Hiermee wordt officieel vastgelegd dat hij als bewoner van Leusden-Zuid mee mag praten over de vormgeving van woonwijk de Tabaksteeg. Nog geen jaar later geeft hij er de brui aan. ,,Het was een schijnvertoning'', aldus de voormalige werknemer van ingenieursbureau DHV (thans Royal Haskoning DHV). ,,Van mij hoefde het niet meer. Aanvankelijk had ik ook geen trek om deel te nemen, maar beroepshalve had ik als projectmanager bij ingenieursbureau DHV voldoende ervaring met bestemmingsplannen, dus ik schatte zo in dat ik een zinvolle bijdrage kon leveren. Op verzoek van de gemeente heb ik destijds ingestemd om deel te nemen''.

In de verklaring staat onder meer dat u niet met de media mocht praten
,,Dat was een mooie. Achteraf werd gezegd dat die passage er beter niet in had kunnen staan. Naar buiten toe werd later het beeld geschetst dat het college van B en W niet van de verklaring afwist.'' Schiet in de lach: ,,Natuurlijk was het college op de hoogte.''

U was niet de enige van de Koningin Julianalaan die participeerde in het planteam?
,,We waren met vier bewoners vertegenwoordigd. Drie op persoonlijke titel, onder wie ik, en één namens het wijkplatform Leusden-Zuid. We vormden een veelzijdig clubje met een hoofdcommissaris van politie, een financieel directeur van Pon en een voorzitter van stuurlieden van de grote vaart.''

Als bewoners zaten we er puur voor de showNa nog geen jaar had u er tabak van?
,,Omdat we door het projectmanagement voor voldongen feiten werden geplaatst. Het was een schijnvertoning. Als bewoners zaten we er puur voor de show. Veel van onze opvattingen werden aanhoudend genegeerd. Op een gegeven moment werd onze inbreng zelfs buiten de notulen gehouden. Ons was toegezegd dat we op volwaardige wijze mochten deelnemen, zo stond het per slot van rekening beschreven in de verklaring. De praktijk was anders. Van gelijkwaardigheid binnen het team was geen sprake. Feitelijk hebben we er driekwart jaar voor joker bijgezeten.''

Geeft u eens een voorbeeld?
,,Het tracé voor de busbaan was een hoofdzaak in de gehele planvorming. Als bewoners hadden we alternatieven aangereikt, maar de projectleiding zag geen aanleiding onze voorstellen in een nota aan B en W te presenteren. Vervolgens wilden wij hierover de verantwoordelijke wethouder spreken, maar ook dat werd ons geweigerd. Uiteindelijk heeft de raad de wethouder daartoe gedwongen. In het onderhoud met hem werd ons te verstaan gegeven dat het tracé van de busbaan al een paar jaar voor wij in het planteam zitting namen, was vastgesteld. Dat was voor mij de druppel om er direct uit te stappen.''

Wat is uw oordeel over de wijk Tabaksteeg?
,,Het is een verzameling van huizen met een slechte verkeersontsluiting. Ik heb de stellige indruk dat veel ambtelijke bestuurders ervoor kiezen om voor hun carrière iedere verantwoordelijkheid bij de planvorming te ontwijken en aan de leiband van de aannemers en projectontwikkelaars - Heijmans in dit geval - te lopen. Mijns inziens is dat bij de wijk Tabaksteeg ook gebeurd. In hoeverre bedrijft een wethouder dan nog ruimtelijke ordening? In mijn ogen niet. De projectontwikkelaars en onze risicovermijdende politici veroorzaken de voortdurende stijgende marktconforme woningprijzen.''

Bent u gecompenseerd voor het verdwijnen van uw weidse uitzicht?
,,Ja, mij is planschade toegekend, maar het heeft wel vijf jaar geduurd voordat het geregeld was. Ik kreeg met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) de stukken op tafel waaruit bleek dat de zaak intern in de gemeentelijke juridische afdeling onbehoorlijk en onaanvaardbaar werd behandeld. Nadien is de zaak ordentelijk en fatsoenlijk afgewikkeld.''

(Artikel gaat verder onder de afbeelding).

Was B en W op de hoogte van de verklaring?
Hoksbergen: ,,Ja. Het was een bewuste keuze van het college om de bewoners bij het proces te betrekken. Gelet op het verleden, en dan doel ik op het felle verzet tegen de komst van de wijk, én de betrokkenheid van deze bewonersgroep vond ik het een logische keuze. Toenmalige wethouders Hans Gaillard en Kees de Kruijf zijn hier zeker in gekend.''

Hoe verliep het proces?
,,Niet zoals we hadden verwacht. De bewonersgroep zat aan de vergadertafel met de intenties om de ontwikkeling van de wijk Tabaksteeg te voorkomen, maar dat was voor het ambtelijke planteam allang een gepasseerd station. Ik heb ze daar herhaaldelijk opgewezen.''

Ik was blij dat ik het los kon laten vanwege de stroperigheid van het projectDe bewonersgroep voelde zich niet serieus genomen
,,Dat beeld heb ik niet, maar ik begrijp deze reactie. Het planteam was bezig om invulling te geven aan de opdracht van het gemeentebestuur: te weten een plan voor minimaal 800 woningen in de Tabaksteeg. De bewonersgroep had een ander doel. Zij wilde voorkomen dat de wijk ontwikkeld werd of de discussie voeren dat de wijk vooral veel kleiner moest. Bovendien wensten zij een groene bufferzone tussen Leusden-Zuid en de Tabaksteeg. Het verschil in doelstellingen maakte dat de samenwerking stroef verliep.''

Waarom moesten zij een verklaring ondertekenen?
,,We waren van mening dat we met de deelnemende bewoners spelregels moesten afspreken. Als gemeente wilde we veel delen binnen dit planproces, maar het kon ook niet zo zijn dat voortdurend allerlei uitgangspunten door bewoners in het planteam ter discussie zouden worden gesteld. Bijvoorbeeld betreffende het woningbouwprogramma, parkeernormen of grondwaardes. Die waren binnen het planteam niet meer bespreekbaar omdat het politieke keuzes betroffen.''

Vanwaar een zwijgplicht naar de media?
,,Wat in het planteam ter tafel werd gebracht, had nog de status van ambtelijk niveau. Om te voorkomen dat informatie eerder op straat lag dan bij de gemeenteraad en het college, is die zwijgplicht naar de media in de verklaring opgenomen.''

Hoe kijkt u terug op de communicatie met de bewoners?
,,De gemeente stond volledig open voor communicatie met belanghebbenden en belangstellenden, met name die van Leusden-Zuid. Dat vond ik heel positief. In het plan van aanpak dat voor de ontwikkeling van de wijk was opgesteld, was ook duidelijk ingezet op communicatie.''

Heeft u spijt van de verklaring en dat uw deze vier bewoners gevraagd had deel te nemen?
,,In het geheel niet. Het waren belanghebbenden en zij vertegenwoordigden een standpunt. Ze werden niet verplicht om deel te nemen. Het was een uitnodiging, maar dan wel gebonden aan spelregels en afspraken. In het licht van de politieke context een hele logische aanpak. Wat betreft de deelname van de bewonersgroep aan het planteam kun je achteraf concluderen dat het niet veel heeft bijgedragen aan de inhoud van het plan.''

Ben u tevreden over hoe het is geworden?
,,Absoluut. Ik vind dat de wijk een duidelijke handtekening heeft, een eigentijdse woon- en leefruimte passend in het bestaande landschap. De wijk kent geen brede aanvoerwegen en heeft intieme openbare ruimtes. Ik zou de wijk zeker geslaagd willen noemen.''

(Artikel gaat verder onder de afbeelding).

NIEUW MIDDEL Oud-wethouder Hans Gaillard (van 2000 tot 2003) kan desgevraagd zich de bewonersverklaring nog wel herinneren. ,,Al moest ik diep graven'', laat hij telefonisch weten vanuit Son en Bruegel waar hij sinds 2003 burgemeester is.

,,Zo'n verklaring was voor de gemeente een compleet nieuw middel.'' Hij bezweert: ,,Het is met de beste bedoelingen opgesteld. We dachten echt dat het een goede manier was om een aantal betrokken bewoners nadrukkelijk bij de voortgang van het proces te betrekken.''

ZWIJGPLICHT En over de zwijgplicht naar de pers: ,,Je wilt niet dat alle informatie direct op straat komt te liggen. Als ik de verklaring nu lees, kun je het als monddood maken interpreteren, maar dat was geenszins de insteek. Of ik het vandaag de dag weer zo zou doen? Nee, dat denk ik niet. Ik zou eerder kiezen voor ontwerpateliers waar bewoners met ideeën en gedachten terecht kunnen.''

STROPERIGHEID Gaillard laat weten dat hij kort van doen had met de Tabaksteeg. ,,Eerlijk gezegd was ik blij dat ik het los kon laten en dat had alles te maken met de stroperigheid waarmee het project zich voortsleepte. Ik herinner mij vooral een periode van talloze onderzoeken en procedures. Als je gezamenlijk iets beslist, moet je ook snel tot de uitvoering over gaan. Dat laat onverlet dat de Tabaksteeg voor de gemeente een moeilijke opgave was."

De complete versie is te lezen op www.destadsbron.nl (onder dossier bouwen).