'Helft van ons probleem is opgelost'

LEUSDEN ,,Het is fijn dat Shahjan nu Nederlandse is, daarmee is vijftig procent van ons probleem opgelost." Nader Wasegh blijft ondanks alles, hoopvol. Zijn echtgenote Shahjan heeft maandag 10 september, bij de naturalisatiebijeenkomst, het bewijs ontvangen waarmee ze een Nederlands paspoort kan aanvragen. Voor Nader, die in juli veertig jaar met Shahjan was getrouwd, is dat alleen nog een droom. Zeker geen realiteit. De discussie in het land en in de regering gaat over kinderen. Niet over, inmiddels, mannen op leeftijd.

Christine Schut

Negen Leusdenaren kregen, tijdens een ceremonie in het Leusdense gemeentehuis hun papieren uit handen van burgemeester Gerolf Bouwmeester. Een Mexicaanse, Filipijnse, Braziliaanse, twee Britten en een moeder met twee kleine kinderen uit Guinea. En Shahjan Wassegh. Echtgenoot Nader mocht alleen toekijken.

TALIBAN Nader Wasegh is, bijna 22 jaar na hun vlucht voor de Taliban uit Afghanistan, nog steeds ongewenst vreemdeling. Reden is dat Wasegh (62) lid is geweest van de communistische partij in zijn vaderland. Omdat dit regime verdacht wordt van schendingen van mensenrechten, valt hij onder artikel 1F van het Vluchtelingenverdrag. Dit wil zeggen dat hij, kort gezegd, verdacht wordt van oorlogsmisdaden danwel ernstige mensenrechtenschendingen. ,,Maar ik heb niets gedaan", aldus Wasegh. ,,Ik was lid van de democratische volkspartij in Afghanistan. Ik was tweede secretaris in regio 7, in Kaboel. De partij was op dat moment regeringspartij. Ik heb geen slechte dingen gedaan", meldde Wasegh reeds in 2007 in de Leusder Krant.

STRAF WEL GEHAD Veertig Afghanen, die inmiddels wel een Nederlands paspoort bezitten, hebben voor Nader getuigd bij de IND. Zij kennen hem nog uit Afghanistan en hebben verklaard dat hij niets verkeerd heeft gedaan. ,,Er heeft nog nooit iemand aangifte gedaan tegen mij. Ik ben al ruim twintig jaar van mijn leven kwijt, als ik zo gevaarlijk ben als de IND beweert, heb ik nu mijn straf wel gehad, vind ik."

DOODSTRAF Nadat de Russen zich uit Afghanistan hadden teruggetrokken, raakte het land verdeeld en streden vele groeperingen om de macht. In 1994 kwam daar de Taliban bij, toen nog gesteund door de Verenigde Staten. Op 26 september 1996 viel Kaboel in handen van de Taliban. Dit was voor het echtpaar Wasegh het sein om te vertrekken. ,,De Taliban hadden een decreet uitgevaardigd waarin de doodstraf werd geëist tegen leden van de communistische partij. Er zijn toen ook mensen opgepakt en vermoord. Iedere familie heeft leden verloren door de Taliban." Ook Nader en Shahjan verloren familieleden.

SMOKKELAARS Nader heeft van september 1996 tot maart 1997 ondergedoken gezeten in Afghanistan. Toen zijn ze het land uitgesmokkeld naar Pakistan. Van daaruit het paar in Europa en vervolgens in Nederland terecht. ,,De smokkelaars hebben Nederland voor ons uitgekozen. Wij hadden daar niets over te zeggen." Na korte verblijven elders in het land, belandden ze vrij snel in Leusden. Jarenlang hebben ze in kasteel Stoutenburg gewoond, in een kamer van ongeveer 20m2.

ONGEWENST In 2006 ontving het echtpaar een brief van de IND waarin stond dat Nader tot ongewenst vreemdeling is verklaard. ,,Ik ben een gevaar voor de veiligheid van Nederland. Maar zonder dat daarbij argumenten werden gegeven. Voor mijn vrouw gold destijds hetzelfde, terwijl zij nooit lid is geweest van een politieke partij. In de brief stond toen ook dat wij geen gevaar lopen als we terugkeren. Maar Afghanistan is een onveilig land. Ik word zeker opgepakt. De fundamentalisten hebben nog steeds veel macht." Inmiddels heeft Nader een verklaring van de IND, waarin staat dat hij (voorlopig) niet mag worden uitgezet.

UITZICHTLOZE SITUATIE Nader leeft al 21 jaar in een vrij uitzichtloze situatie. Hij mag niet werken, geen cursussen of opleidingen volgen, zelfs niet bij zijn echtgenote wonen. Hij heeft ook geen legitimatiebewijs. Zonder dat, kom je in Nederland niet ver. ,,Mijn situatie is sinds 2015 niet veranderd. Ik woon ruim 21 jaar in Nederland. Maar ik kan, volgens artikel 3 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) niet worden uitgezet naar Afghanistan", legt Wasegh geduldig uit. Dit artikel behelst, kort gezegd, het verbod op martelen. Een risico dat Nader Wasegh loopt als hij voet op Afghaanse bodem zet. ,,We zijn gevlucht voor de Taliban. Die zijn nu weer overal in Afghanistan en sterker dan een paar jaar terug."

GEEN TOESLAG Sinds Shahjan een verblijfsvergunning heeft, heeft ze eigen woonruimte. Nader heeft onderdak bij Serafim aan de Hamersveldseweg. Ondanks dat ze op twee verschillende adressen wonen en Nader geen inkomen heeft, krijgt Shahjan bijvoorbeeld geen zorgtoeslag. Omdat 'haar echtgenoot niet rechtmatig in Nederland verblijft', aldus de instanties. Nader Wasegh doet veel vrijwilligerswerk. Voor Nederlandse les is de man die economie heeft gestudeerd aan de universiteit van Sofia in Bulgarije afhankelijk van vrijwilligers.

Op de vraag waarom hij vindt dat hij in Nederland moet blijven, antwoordt Nader Wasegh: ,,We hebben bijna niets meer met Afghanistan. Er woont nog wel familie, maar niet veel meer. Hier hebben we onze kennissenkring en ons leven opgebouwd. En ik ben nu natuurlijk getrouwd met een Nederlandse vrouw", ondanks zijn situatie, waar menigeen aan onderdoor was gegaan, heeft Nader zijn gevoel voor humor behouden.

BURGEMEESTER De burgemeester heeft kennis genomen van dit artikel. Hij wil hier op dit moment niet op reageren.