Ethische dilemma's in de openbare ruimte: welke grenzen hanteert de gemeente?

Onze steden en dorpen digitaliseren. Denk alleen maar aan de camera’s die overal hangen.

Hoe gaan we daarmee om? Hoe beïnvloedt de digitalisering, de toenemende technologisering, ons leven? Jan-Willem Wesselink is betrokken bij Future City, een groep mensen die nadenkt over hoe de toekomstige openbare ruimte er uit moet zien. Recent publiceerde hij als handvat het boek ‘Smart en leefbaar’. Op ethisch gebied gaat hij uit van zeven publieke waarden zoals die geformuleerd zijn door het Rathenau Instituut. Enkele daarvan zijn Autonomie, Rechtvaardigheid en Machtsevenwicht.

De aanwezigen in het Zincafé van 14 januari 2019 mochten na zijn toelichting in de pauze op een formulier zelf hun grenzen aangeven. Bij het thema ‘Menselijke waardigheid’ kon je aangeven hoeveel ruimte je wilt laten voor imperfectie. Bij veel ruimte kun je een fout maken in een formulier zonder dat dat wordt afgestraft. Prettig voor de invuller, maar lastig voor de ontvanger. Dan, bij ‘Recht op menselijk contact’, wil je geen of veel? Wil je de weg gewezen worden door een mens of door een beeldscherm? Het eerste is prettiger, het laatste goedkoper.

Wesselink benadrukte dat de maatschappij in een belangrijke overgangsfase zit. Er komt een nieuwe laag informatie beschikbaar, ook verzameld door grote bedrijven als Google. Gebeurtenissen in de openbare ruimte zijn niet meer privé. Denk maar weer aan de camera, niet alleen die in de lantarenpaal, maar ook die in het mobieltje van je medeburger. Op lokaal niveau moet de gemeente de kaders stellen. Dan is het belangrijk dat burgers daarover meedenken.

Buurgemeente Amersfoort laat zich daarbij raden door het 55+netwerk POWER, dat Zincafé-achtige activiteiten ontplooit. POWER trad op als mede-organisator van deze avond.

De spreker had het over ‘ons gedateerd referentiekader’. Veel aanwezigen schoven die avond een stukje op naar interessante nieuwe ontwikkelingen, die hij passend bij een modern kader, ‘super cool’ noemde.