Drie mooie strijkkwartetten bij Valleiconcert

LEUSDEN Op het komende Valleiconcert op 14 februari in de sfeervolle Dorpskerk in Leusden-zuid speelt het Spaanse Cuarteto Quiroga drie strijkkwartetten: een late van Joseph Haydn, het eerste van Alberto Ginastera en het laatste van Ludwig van Beethoven.

Raymond Lesparre

Het Cuarteto Quiroga ontstond in 2004 op het conservatorium in Madrid en verwierf faam met een gedurfde en originele benadering van het klassieke strijkkwartet. Het wordt gevormd door Aitor Hevia (eerste viool), Cibrán Sierra (tweede viool), Josep Puchades (altviool) en Helena Poggio (cello) en is genoemd naar de in 1961 overleden Spaanse violist Manuel Quiroga Losada. Aan zijn loopbaan kwam in juni 1937 een abrupt einde, nadat hij in New York na een recital, bij het oversteken van Time Square door een vrachtwagen werd aangereden.

Haydn heeft ze niet uitgevonden, maar hij is wél de 'vader' van het moderne strijkkwartet. Hij schreef er zelf maar liefst 68. En na hem volgden bijna álle grote componisten met, vaak belangrijke, strijkkwartetten.

ELEGANTIE Het concert begint met zijn 57ste strijkkwartet (opus 74 nr 1 in C groot). Het is één van de zes strijkkwartetten die hij tussen juli 1792 en januari 1794 in Wenen schreef en ze zijn van een grote elegantie. Ze staan bekend als de 'Apponyi kwartetten', omdat hij ze opdroeg aan de Hongaarse graaf Anton Apponyi: in die tijd één van de stuwende krachten van het Weense muziekleven.

RITMES Dan klinkt het eerste strijkkwartet (opus 20) uit 1948, met ritmes en melodieën van de gauchos (rondtrekkende veedrijvers) op de pampa, van de Argentijnse componist Alberto Ginastera. Hij is bij 'het grote publiek' minder bekend, maar geldt, na de Braziliaanse componist en cellist Heitor Villa-Lobos, als de meest belangrijke Zuidamerikaanse componist.

Na de pauze de apotheose: het prachtige strijkkwartet nr 16 (opus 135 in F groot) dat Ludwig van Beethoven in oktober 1826 afrondde. Het is het laatste van de vijf strijkkwartetten die hij in de drie jaren voor zijn dood schreef en het is ook zijn laatste complete werk. Hij stierf vijf maanden later.

HIER MET JE CENTEN De opmerkelijke titel van de finale 'Der schwer gefasste Entschluss' (de moeilijke beslissing) slaat op een banale gebeurtenis: een rijke, maar vrekkige muziekliefhebber wilde van Beethoven graag diens nieuwe strijkkwartet nr 13 (opus 130) horen, maar niet betalen voor de première. Hij vroeg om de partituur, zodat hij het stuk later in zijn salon kon laten uitvoeren. Beethovens secretaris Karl Holz had hem door en vroeg voor de partituur de toegangsprijs voor de première. ,,Muss es sein?" (moet dat?) reageerde de man. ,,Ja", was het antwoord, ,,es muss sein." Een geamuseerde Beethoven maakte toen voor de finale een vrolijke canon op de woorden 'Es muss sein! Heraus mit dem Beutel' (Dat moet. Hier met je centen).

KAARTEN Het concert wordt georganiseerd door de Stichting Valleiconcerten en begint om 20.15 uur. Bezoekers mogen vanaf 19.30 uur naar binnen. Er zijn nog kaarten te koop via kaarten@valleiconcerten.nl of tel. (033) 4945643.