Nelleke Noordervliet sprak over 'Alle soorten moeders'

Alle stoelen in het Zincafé waren maandag 11 maart 2019 bezet met o.a. de massaal opgekomen leden van Leusdense leesclubs. Zij (er waren weinig mannen!) kregen een smakelijk vertoog van schrijfster Nelleke Noordervliet naar aanleiding van het thema van de aanstaande Boekenweek: ‘De moeder, de vrouw’.

‘Alle soorten moeders’ had Noordervliet haar inleiding genoemd en ze werkte dat thema vooral uit aan de hand van twee van haar romans.

‘Altijd roomboter’ gaat over de geschiedenis van haar overgrootmoeder (1856-1953), tijdgenote van onder meer Multatuli en Sigmund Freud. Die laatste kon zij daarom in een korte, toevallige ontmoeting, een gesprek over het leven laten voeren met de hoofdpersoon. Zij liet haar over-oma ook solliciteren naar de functie van min bij koningin Emma, vlak voor de geboorte van de latere koningin Wilhelmina. Het gesprek ging daarbij over de gevoelens van moeders.

Een schrijver heeft die vrijheid om fictie en werkelijkheid samen te brengen. Naar het tijdsbeeld en de sociale omstandigheden van haar over-oma had Nelleke veel onderzoek verricht. Hoe zorgvuldig zij dat deed, was een ander inkijkje in de werkwijze van deze in Nederland zeer bekende auteur. Zij had haar overgrootmoeder nog net gekend; in 1953 was Nelleke acht. Heel veel jaren later keek zij dus via haar boek over een periode van bijna 100 jaar terug op de maatschappelijke ontwikkelingen die deze 19e-eeuwse vrouw als moeder doormaakte.

Noordervliet stond daarnaast kort stil bij haar laatste roman ‘Aan het eind van de dag’. Ook daarin wordt teruggekeken, nu door een vrouw van Nellekes generatie. De hoofdpersoon, die ooit hoge posities bekleedde, wil liever niet meewerken aan een biografie. Ze vreest de confrontatie en denkt na over wat ze wel en niet prijs zou willen geven. ‘Schrijf zelf op wat je wel en niet bereikt hebt in je leven. Sluit vrede met de fouten die je maakte en wees mild.’ Met dat advies en ook nog de reacties die Nelleke gaf op de gestelde vragen (‘Vrouwen lijden tegenwoordig onder de dwang van succes’) gingen de bezoekers naar huis. Wie weet zat er iemand in de zaal, die later schrijft: ‘die avond werd mij duidelijk wat ik wilde gaan schrijven’.