Voor Riek en Henk Torsius is het bos aan de overkant van de laan in Stoutenburg-Noord het mooiste plekje ter wereld. ,,En het wordt alsmaar mooier!''
Voor Riek en Henk Torsius is het bos aan de overkant van de laan in Stoutenburg-Noord het mooiste plekje ter wereld. ,,En het wordt alsmaar mooier!'' Mets Julianus

'Mooi als ik Stoutenburg-Noord op 'n brief zie staan'

26 januari 2020 om 07:36 Mensen

STOUTENBURG Vanuit de woonkeuken kijken ze uit op wat voor hen het mooiste plekje van de wereld moet zijn: het bos aan de overkant van de laan in Stouten-burg-Noord. ,,Al 65 jaar is daar nooit iemand geweest. En het wordt alsmaar mooier”, zegt Riek. Haar man Henk knikt bevestigend.

Marnix Kreyns

Enige tijd geleden vierden zij hun 65-jarig huwelijk met hun kinderen en kleinkinderen. En op dat moment woonden ze ook 65 jaar op 't Gedoetje in Stoutenburg-Noord. De boerderij werd door de vader van de bruid voor het jonge echtpaar gebouwd aan de toen onverharde weg. Na al die jaren citeert Henk met een glimlach nog een strofe uit het huwelijksgedicht: 'Reeds morgen ziet men het echtpaar gaan over een iets hobbelige laan.'

Stoutenburg-Noord is een plek, die Henk en Riek Torsius zeer aan het hart gaat. Op de keukentafel liggen stapeltjes krantenknipsels en documenten. Want hoewel Henk en Riek er niet uitzien als 'activisten' hebben ze zich wel actief bemoeid met hun woonomgeving. Strijdbaar waren ze toen het plan er kwam om Stoutenburg te verdelen tussen Leusden en Amersfoort. Vervolgens maakten zij zich hard voor de naam 'Stoutenburg-Noord'. Later kwamen ze in het geweer tegen het idee om aan de Stoutenburgerlaan een woontoren te bouwen.

Henk en Riek streden voor de naam Stoutenburg-NoordINGEZONDEN BRIEVEN Ze organiseerden protesten en schreven ingezonden brieven naar de krant. Riek sprak in bij vergaderingen van gemeente en provincie. Ze belden met wethouders en gemeenteraadsleden en ze stonden geregeld de pers te woord. Soms zonder succes; Stoutenburg werd wel degelijk verdeeld tussen Leusden en Amersfoort. Soms met succes; de naam Stoutenburg-Noord kwam er wel, de woontoren niet.

Henk komt uit Nijkerk. Riek is een geboren Stoutenburgse. Haar ouderlijk huis stond langs het spoor van Amersfoort naar Barneveld, exact op de plek waar nu de Rijksweg A1 ligt. De grens tussen Stoutenburg en Hoevelaken en tegelijkertijd tussen de provincies Utrecht en Gelderland werd toen gevormd door de Hoevelakense Beek. Stoutenburg was een zelfstandige gemeente, naast Hamersveld. Maar die twee gemeenten hadden wel dezelfde burgemeester. In 1969 is het één gemeente Leusden geworden. Dat er op een gegeven moment grond geruild werd tussen Leusden en Amersfoort, best. Dat daardoor de grens dwars door haar Stoutenburg moest komen te lopen, vond Riek - op z’n zachts gezegd - vreemd.

Eind 1997 toch gebeurde dat toch. Tot verdriet van Riek, die haar teleurstelling in een ingezonden brief nog eens onder woorden bracht. Maar dat sedertdien de post geadresseerd werd met 'Amersfoort' ging haar echt te ver. Opnieuw bond ze de strijd aan met diverse instanties. Deze keer won ze wel. Ze kreeg gemeenteraadsleden en burgemeesters achter zich. Op 12 maart 1998 werd het Amersfoortse gedeelte van Stoutenburg omgedoopt tot 'Stoutenburg-Noord'. Riek: ,,Ik vind het nog iedere keer mooi, wanneer ik dat op een brief zie staan.”

WOONTOREN Tien jaar later werden Henk en Riek Torsius overvallen door het plan om op een paar honderd meter van hun huis een woontoren te laten verrijzen in Stoutenburg-Noord. Henk: ,,Het was een idee van het Utrechts Landschap. Ik denk dat ze het bedacht hebben om inkomsten te hebben. Ze zitten voortdurend om geld verlegen om hun eigendommen te onderhouden.” Maar het was in de ogen van de inwoners van Stoutenburg-Noord een onzalig idee. Riek: ,,De woontoren had moeten komen op de plek, waar het eerste kasteel van Stoutenburg ooit stond. Maar dat gebouw paste daar toch helemaal niet.” Zo dachten veel inwoners van Stoutenburg-Noord er over. Er kwamen heel wat bezwaarschriften binnen bij de gemeente Amersfoort. Uiteindelijk leefden er ook binnen de gemeenteraad te veel twijfels aan 'nut en noodzaak' van het plan. En dus kwam de woontoren er niet, mede dankzij de inspanningen van Henk en Riek Torsius.

Dat sedertdien de post geadresseerd werd met 'Amersfoort' ging haar echt te verGESCHIEDENIS Samen weten Riek en Henk Torsius veel van de geschiedenis van Stoutenburg en Stoutenburg-Noord. Bijvoorbeeld over de verschillende kastelen Stoutenburg, die er aan de Stoutenburgerlaan hebben gestaan. Want het landhuis, dat nu dicht bij de Hessenweg staat en binnenkort verbouwd zal worden tot een woonvoorziening voor dementerende ouderen, was niet het eerste. Eerder stonden er een kilometer verder richting Hoevelaken een kasteel - en toen dat was afgebroken - een landhuis aan de Stoutenburgerlaan. Henk weet dat daar ooit de familie Luden woonde. Een bankiersgeslacht, dat zo’n 750 hectare rond hun landhuis in bezit had. ,,Dat liep van de Tweede Steeg tot aan Kallenbroek. De plek waar het landhuis heeft gestaan, kun je nu nog zien. Het had een Engelse tuin met allerlei bijzondere bomen en planten.Nu staat er bijvoorbeeld nog een Liriodendron”, aldus Henk.

VEEL VERANDERD Er is in de loop der eeuwen dus veel veranderd. Ook in de 65 jaar, dat Henk en Riek er wonen. Wat henzelf betreft: Henk en Riek begonnen indertijd met 9 melkkoeien en 400 kippen. Uiteindelijk waren er 20 koeien en 7.000 kippen. ,,Daar hebben we altijd met ons gezin van kunnen leven”, aldus Henk. In 1994 stopte hij met het melkvee, zo’n tien jaar later met de kippen. Tot 2012 had hij nog enkele vleeskalveren. Nu is er geen vee meer.

Buren kwamen en gingen. Boeren verhuizen natuurlijk niet zo gauw. Maar er hebben in Stoutenburg-Noord ook altijd burgers gewoond. En die gaan en komen. Zoals de notarisklerk Henk Kuit en zijn broer Gradus, die in auto’s handelde. Buurman Busstra werd buurman Appeldoorn. En twee huizen verderop woonden ooit de gezinnen Van de Pol en Meuleman, met respectievelijk vier zoons en een dochter, onder één dak. Nu woont er een echtpaar uit Amersfoort, zonder kinderen.

VERDRIET Er vallen meer namen. Die van Johan Knottenbelt, bijvoorbeeld, die aan het begin van de vorige eeuw een modelboerderij begon op het landgoed Vinkenhoef. Henk heeft er nog gemolken in de prachtige stal. De melk werd gepasteuriseerd en in de betere wijken van Amersfoort uitgevent. Een goed idee in een tijd, waarin er nog veel tuberculose heerste, die door rauwe melk verspreid kon worden. Maar financieel werd het een fiasco. Knottenbelt raakte aan de grond. Henk Torsius: ,,Sommige kleine boeren hadden er wel schik van dat het met zo’n herenboer slecht afliep. Maar ik heb ook het verdriet van mevrouw Knottenbelt gezien. Huilbuien, verschrikkelijk.”

Ook gedurende de Tweede Wereldoorlog ontkwam Stoutenburg niet aan de ellende. In verband met het feit dat huizen aan de Stoutenburgerlaan in het schootsveld van de Duitse artillerie lagen, werden de bewoners geëvacueerd naar verschillende plaatsen in Noord-Holland. Henk: ,,Toen het gezin Brons met drie jongens en twee meisjes terugkeerde bij hun boerderij op nummer 8 bleek die helemaal verwoest te zijn. Een rokende puinhoop was het. Ze moesten helemaal opnieuw beginnen.”

Toen het gezin terugkeerde bij de boerderij bleek die helemaal verwoest te zijn. Een rokende puinhoop was hetHOGE LEEFTIJD De hoge leeftijd bezorgt zowel Henk als Riek lichamelijke ongemakken. Maar met steun van thuiszorg en schoonmaakhulp redden ze het nog best. En allebei zijn ze nog helder van geest. Een precieze datum kan eens wat weggezakt zijn. Maar Riek heeft zo haar geheugensteuntjes. ,,Wanneer de Stoutenburgerlaan werd verlegd? Dat was in het geboortejaar van Ab. De boerderij, waar Frans Hazelzet nu woont? Die is gebouwd in het jaar dat Beatrix trouwde. Die woontoren? Dat was toen aan de overkant Timo werd geboren.”

Samen hebben ze het altijd goed gehad op hun stekkie in Stoutenburg-Noord. Al moet je natuurlijk wel af en toe in actie komen. Riek, lachend: ,,Als je zo’n huwelijksjubileum te vieren hebt, krijg je van de gemeente een brief met de vraag of je een bezoekje van de burgemeester op prijs stelt. Maar laten ze die brief nou toch geadresseerd hebben met 'Amersfoort'. Ik heb ze er natuurlijk wel even op gewezen dat dat niet klopt. En toen kwam burgemeester Bolsius op bezoek. Hij stapte uit en zei: 'Hier is de burgemeester van Stoutenburg-Noord.' Kijk, dat hebben we dan toch bereikt. Aardige man trouwens, die Bolsius.”

Ze hopen samen een tijd door te mogen brengen op hun geliefde plek. En daarna? Riek: ,,Misschien dat onze zoon, als hij met pensioen gaat, hier wil komen wonen. Maar als het uiteindelijk verkocht zou worden, hebben we daar ook volledig vrede mee. Als de kinderen maar gelukkig zijn.”

Jolanda Woltjer
Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie