Ook militairen woonden de ceremonie bij.
Ook militairen woonden de ceremonie bij. Marcel Koch

'Ik herinner de abrupte stilte vlak nadat het vliegtuig met veel lawaai crashte'

7 februari 2020 om 07:15 Historie Leusden viert 75 jaar bevrijding

LEUSDEN Voor het derde jaar werd maandag de vliegtuigcrash in 1943 herdacht. Hierbij kwamen acht bemanningsleden om het leven. De ceremonie vond plaats bij het gedenkteken in de weilanden nabij de Leusbroekerweg. ,,De Historische Kring Leusden heeft de verplichting op zich genomen hier ook in de toekomst de herinnering levend te houden'', speechte voorzitter Ronald Polak. Onder de aanwezigen was ook Ab Schothorst, die het van nabij meemaakte.

Marcel Koch

Als op 3 februari 1943 de Engelse Stirling bommenwerper met registratie R9197 na een luchtgevecht met een Duits jachtvliegtuig neerstort in de weilanden nabij de Leusbroekerweg, zit Ab Schothorst samen met zijn moeder aan de keukentafel met grote zorgvuldigheid boontjes uit te zoeken. Hij is dan zeven jaar oud. ,,Ik zie me nog zitten met mijn moeder'', zegt Schothorst met zachte stem. ,,De dag na de vliegtuigcrash hoorde ik van omstanders, dorsers, dat de lichamen van de bemanningsleden verkoold waren. Als kind van zeven jaar vond ik dat naar om te horen. Ik heb daar jaren later nog weleens last van gehad.''

Ik heb wel het transport van het wrak gezien, dat maakte diepe indrukSTILTE Schothorst, destijds woonachtig aan de Leusbroekerweg op nummer 23, herinnert zich ook de abrupte stilte enkele ogenblikken nadat het Engelse vliegtuig met veel lawaai was neergestort. ,,Dat was heel merkwaardig. Opeens was er niks te horen. Mijn vader was buitenshuis op het land aan het werk en heeft het vliegtuig zien neerstorten op nog geen halve kilometer van onze boerderij vandaan. Zelf ben ik pas een paar dagen later uit nieuwsgierigheid bij het spoorhuis met mijn zussen op de plek gaan kijken. Veel wrakstukken waren al door de Duitsers weggehaald. Ik heb wel het transport van het wrak gezien, dat maakte diepe indruk. Of het klopt dat de lijken zijn geborgen door medewerkers van landgoed De Boom? Ik weet dat niet, maar het zou me niet verbazen. De Duitsers lieten de vieze klusjes graag aan een ander over.''

GEBOORTEGROND Vanuit zijn huidige woonplaats Oegstgeest is Schothorst (83) deze maandagmiddag teruggekeerd naar zijn geboortegrond om de herdenkingsdienst voor de acht omgekomen bemanningsleden van de Engelse bommenwerper bij te wonen. Hij heeft zich zichtbaar warm aangekleed; om zijn handen dikke wanten en een Engelse flatcap op zijn hoofd. ,,Als mijn gezondheid het toestaat, blijf ik dat jaarlijks doen'', zegt hij.

Schothorst - rijzig postuur, vriendelijke blik - maakte deel uit van de werkgroep 'Monument Stirling R9197' van de Historische Kring Leusden dat vanaf 2015 onderzoek deed naar het neergestorte vliegtuig in de Tweede Wereldoorlog. Schothorst, in zijn werkzame leven wetenschappelijk onderzoeker, concentreerde zich op het traceren van nabestaanden van de acht omgekomen geallieerden (vijf Canadezen en drie Britten). Hij beet zich er volledig in vast. ,,Zo'n twee jaar ben ik er mee bezig geweest'', vertelt hij na afloop van de waardige ceremonie, die werd bijgewoond door een aantal militairen. ,,Eenvoudig was het niet, want ik kreeg als niet-relatie van de slachtoffers niet altijd toegang tot alle archieven. Maar als ik iets wil weten, moet ik het weten. Ik was zeer verguld dat we het monument twee jaar terug in aanwezigheid van de nabestaanden op grootste en indrukwekkende wijze hebben kunnen onthullen. Met een aantal van hen heb ik nog contact.''

Maar als ik iets wil weten, móet ik het weten. Met een aantal nabestaanden heb ik nog contactHOTSPOT Terwijl de oud-Leusdenaar het zompige zandpad afloopt richting de parkeerplaats om weer huiswaarts te keren, werpt hij nog een laatste blik over de groene weilanden waar hij als kind zo vaak vertoefde. Vluchtig schetst hij het gebied uit zijn jeugdjaren. Wijzend over het landschap dreunt hij op: ,,Daar waren de roggevelden, daar liep het spoortje en daar was het land van mijn ouders.'' Ten slotte draait hij zich om naar het monument en zegt: ,,Deze plek is een hotspot. Het is goed dat er voor deze jongens een monument is geplaatst en dat we hen jaarlijks herdenken.''

SYMBOOL Dat vindt ook Ronald Polak, voorzitter van de Historische Kring Leusden ,,In het grote geheel van de oorlog was het een kleine gebeurtenis, maar hun inzet staat symbool voor de strijd om een leven in vrijheid.'' Hij sluit zijn speech af met de Engelse zin: 'we shall not forget, we will remember them'.

Ab Schothorst bij het monument. ,,Dit monument moest er komen. Dit is een hotspot.''
Ronald Polak van de Historische Kring met beide burgemeesters.
Marcel Koch
Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie