Valleiconcert met Atlantic Trioen Koningsberger

LEUSDEN Volksliedjes in een klassiek jasje klinken 20 februari in de sfeervolle Dorpskerk in Leusden-zuid. Bariton Maarten Koningsberger zingt ze, begeleid door het Atlantic Trio. Een avond met een verrassende kant van Beethoven en een 'onbekende' Engelse componist.

Raymond Lesparre

Er zijn in Europa vele tienduizenden, vaak eeuwenoude, volksliedjes. Ze gaan over de schoonheid van het land, de oogst, oorlog en liefde. Kortom: over het leven. Ze worden gezongen door het volk: boeren, ambachtslieden en zeelui om het werk te verlichten, herders, vrouwen in en om het huis, mannen in de kroegen en tijdens dorpsfeesten. Ze vormen een enorm potentieel van schitterende melodieën, waaruit componisten altijd kunnen putten.

BUITENBEENTJES In het werk van Beethoven zijn volksliedjes 'buitenbeentjes'. Hij houdt er zich, door zijn interesse voor volksmuziek, meer dan tien jaar intensief mee bezig. Voor een Schotse verzamelaar en uitgever van volksliedjes, George Thomson, gaat hij aan het werk, wanneer hij in het najaar van 1809 een eerste bundel van 43 Schotse volksliedjes ontvangt. De samenwerking is stroef: Beethoven krijgt de eerste jaren alleen melodielijnen en weinig of geen informatie over de teksten, de briefwisseling gaat in het Frans, omdat Beethoven geen Engels beheerst en brieven doen er máánden over, of komen helemaal niet aan, door het 'Continentale Stelsel', waarmee Napoleon alle handel tussen Europa en Groot-Brittannië verbiedt. En dan vindt Thomson de arrangementen soms té moeilijk om te laten spelen en stuurt hij ze terug…..

De samenwerking bloedt na 1820 dood. Maar dan heeft Beethoven wél van 179 Schotse, Ierse en Welshe volksliedjes nieuw gecomponeerde pareltjes gemaakt: het equivalent van zes cd's….. Het concert begint met vijf van 25 'Scottish Songs' (opus 108) die Ludwig van Beethoven tussen 1815 en 1818 arrangeert voor bariton en pianotrio en eindigt met vijf 'Irish Songs', die hij een paar jaar eerder bewerkt. Daartussen klinken vier van 49 'Deutsche Volkslieder', waar Johannes Brahms vanaf 1893 ruim een jaar aan werkt, zoals het ontroerende, in Beiers dialect gezongen 'Da unten im Tale', over een liefde die voorbij is. Dan volgen vijf volksliedjes van het Griekse eiland Chios (Cinq Mélodies Populaires Grecques), die Maurice Ravel op verzoek van een Franse musicoloog tussen 1904 en 1906 bewerkt voor piano en zangstem. Ze zijn zó in het frans vertaald, dat de melodielijn intact blijft.

Na de pauze klinken zes door de Engelse componist George Butterworth in 1911 op muziek gezette gedichten uit de bundel 'A Shropshire Lad' uit 1896 van zijn landgenoot Alfred Housman. Het zijn romantisch-sombere gedichten over het landleven in Shropshire in de Midlands. Van Butterworth is slechts een handvol uitzonderlijke composities bewaard. Hij vernietigt veel van zijn muziek en sterft jong: hij sneuvelt in de Eerste Wereldoorlog tijdens de Slag aan de Somme, op 5 augustus 1916, bij het dorpje Pozières (tussen Arras en Amiens) kort na zijn 31 ste verjaardag…..
Dan speelt het Atlantic Trio het langzame tweede deel van het tweede \ pianotrio in C (opus 87) van Brahms, waarvan het melancholieke thema op een Hongaars volksliedje geënt lijkt.

Het concert wordt georganiseerd door de Stichting Valleiconcerten en begint om 20.15 uur. Voor de laatste kaarten: kaarten@valleiconcerten.nl of 033-4945643.