Onderweg naar de Brexit (3): Wereld van Ulster Scots

LEUSDEN John Spijkerman rijdt een jaar lang links. Hij reist door het Verenigd Koninkrijk om te horen hoe de bewoners tegenover de Brexit staan. Voor de Leusder Krant doet hij maandelijks verslag van iets wat hij op zijn pad tegenkomt.

John Spijkerman

In Kilkeel in het zuidoosten van Noord-Ierland duik ik op maandagochtend onder in de cultuur en geschiedenis van de Ulster Scots. Een groot deel van de protestantse bevolking in Noord Ierland stamt af van deze Schotse kolonisten uit de zeventiende eeuw. Ik ben op bezoek in het Reivers House bij de Schomberg Society. In de etalage liggen Union Jack sleutelhangers, vlaggen, trommels, boeken en zelfs een King Williamklok.

VELDSLAG Schomberg was een van de legeraanvoerders van King William - hier liefkozend King Billy genoemd - en stierf aan de vooravond van de Battle of the Boyne in 1690. Tijdens deze veldslag versloeg 'onze' protestantse stadhouder Willem, hier bekend als king William, de katholieken. Daarom is hij in Noord-Ierland een held. Tenminste bij het protestantse gedeelte van de bevolking.

James Donaldson vertelt me vanochtend over de geschiedenis van de Ulster Scots en laat het pand van de Schomberg Society zien. Het gebouw is ingericht als een soort museum waarin een 'gekleurde' kijk op de geschiedenis wordt gegeven. De Ulster Scots waren steunpilaren van de Engelse koning en brachten het protestantisme naar (vooral) het noorden van Ierland. De Ulster Scots waren loyaal, werkten hard en ze gaven nooit op.

CULTUUR BEWAREN ,,Het gaat ons om het bevorderen, bewaren en beschermen van de cultuur van de Ulster Scots'', vertelt Donaldson. Naast de geschiedenis is er ook aandacht voor de taal. Ulster Scots gebruiken veel karakteristieke woorden die een Schotse oorspong hebben: woorden zoals 'wee' (klein), 'aye' (ja), 'lassie' (meisje) en 'bonnie' (gelukkig, mooi).

HALTEPLAATS In de gemeenschapsruimte hangen grote schilderijen die historische onderwerpen uitbeelden: de dood van Schomberg in 1690 en de slag aan de Somme in 1916, waar veel Ulster Scots sneuvelden. In de ruimte staan grote trommels die worden meegevoerd tijdens de Oranjemarsen op 12 juli. James Donaldson vertelt dat hij achter Brexit staat. ,,Als eilandnatie zijn we honderden jaren welvarend geweest. We zijn een halteplaats tussen Amerika en Europa. En we kunnen onze eigen deals maken met Amerika, Canada, Australië. En Brexit is een kans voor Noord Ierland als je het goed aanpakt.'' Bij mijn afscheid in Kilkeel vertelt James Donaldson dat ik die zaterdag zeker naar Carrickfergus moet komen. Daar wordt de intocht van Koning Willem III nagespeeld. Donaldson loopt zelf mee als lid van een drum- en fluitband.

WILLIAM OF ORANGE Vijf dagen later sta ik langs de Main Street in Carrickfergus. Ik zie muziekkorpsen en Oranjemannen aan me voorbijtrekken, een man met een union Jackjasje, een verklede hond, een te dik jongetje met een rood hoofd en een schots ruitbroek aan… Dan opeens zie ik een bekende. Het is James Donaldson die op op de dwarsfluit speelt, verkleed als 17e eeuwer. Onder Union Jacks en oranje vlaggen door, spoed ik mezelf daarna naar de haven. Daar arriveert William of Orange zometeen in een sloep. Het is een gevoel alsof Sinterklaas in de zomer aankomt. Zo zou het ongeveer 330 jaar geleden gebeurd kunnen zijn.

GLORIERIJKE INTOCHT Het publiek ziet hoe drie notabelen uit Carrickfergus wachten op Williams sloep. Nadat hij de smalle hangladder is opgeklauterd, overhandigen ze hem de houten sleutel van de stad. Langzaam loopt William naar de plek waar een paard klaar staat. Elegant en soepel bestijgt de vorst zijn paard, waarna hij zijn glorierijke intocht mag houden door Carrickfergus, met in zijn kielzog muziekkorpsen en Orangemen. Dat de echte William niet langer dan een half uur in Carrickfergus heeft doorgebracht en er niks aan vond, wordt vandaag niet verteld in het feestgedruis in Carrickfergus.

Zie ook http://talkingaboutbrexit.com en facebookpagina Talkingaboutbrexit.