Korstmos ontdekt op lampenkappen lantaarns

LEUSDEN Arie van den Bremer deed recentelijk een opmerkelijke vondst. Per toeval ontdekte de Leusdense natuurliefhebber dat er op lampenkappen van straatlantaarns korstmossen groeien. Hij turfde na minutieuze bestudering van vijf begroeide lampenkappen dertien soorten. ,,Een unieke vondst, maar wetenschappelijk stelt het niet veel voor.''

Marcel Koch

,,Kijk, hier word ik nou enthousiast van'', zegt Van den Bremer (76) met triomfantelijke blik terwijl hij een geconfisqueerde lampenkap begroeid met diverse korstmossen zorgvuldig op de eettafel legt. Kort daarna buigt hij zijn hoofd diep voorover en beziet hij met behulp van een minuscule loep nog maar eens de korstmossen die voor zijn oog opdoemen. Niet alleen de verscheidenheid aan vorm, structuur en kleur fascineren hem. ,,Ook de Nederlandse namen vind ik zo mooi.''

Van den Bremer wijst aan en somt tegelijkertijd op: heksenvingermos, vals dooiermos, gestippeld schildmos, stoeprandvingermos, kapjesvingermos. ,,Dat we dertien soorten hebben ontwaard, mag je gerust uitzonderlijk noemen." Dan lachend: ,,We hebben lang naar soort nummer veertien gezocht, gehunkerd zelfs, maar helaas niet aangetroffen. Maar goed, bij nummer zeven borrelde er al een gevoel van blijdschap op. Of mijn bloed sneller gaat stromen van zo'n vondst? Voor iemand die een tik heeft voor korstmossen kan ik die vraag, zonder bedenktijd, bevestigend beantwoorden. Tja, dit zijn toch de leuke dingen. Toen ik mij jaren terug ging interesseren voor korstmossen – ik zag ze voor het eerst op een rode esdoorn in de nabijheid van mijn huis – hebben ze me niet meer losgelaten.''

OUDE GEMEENTEWERF In Nederland komen zo'n 600 soorten korstmossen voor. Een korstmos is een samenlevingsvorm van algen en/of blauwwieren met een schimmel. ,,Ze leven van licht en water'', legt Van den Bremer uit. ,,En komen het meest voor op bomen, stenen en bodem. Maar ook op ijzer, asbest, plastic en andere materialen. Dat ze ook uitbundig op lampenkappen van straatlantaarns groeien wist ik niet, maar goed, dat is tenslotte niet waarneembaar vanaf de straat. Het is dat de gemeente onlangs besloot de straatverlichting te verduurzamen, waardoor een flink aantal lampenkappen van lantaarns is vervangen en vervolgens op de oude gemeentewerf aan de Hamerseveldseweg waren beland.''

Want daar, klakkeloos opgestapeld in rolcontainers, werden ze onlangs door de Leusdenaar per toeval opgemerkt. ,,Als vrijwilliger bij de Groene Belevenis kom ik geregeld op het terrein. Mijn eerste reactie? Wow, dit is interessant: een lampenkap als habitat voor korstmossen. Vervolgens ben ik met vijf begroeide lampenkappen in de kofferbak naar huis gereden voor nader onderzoek. Ja, ook de gemeente was tamelijk verrast.''

AMATEUR Van den Bremer deed zijn onderzoekswerk samen met korstmosdeskundige Leo Spier, waarmee hij enkele jaren terug het boek basisgids voor korstmossen had samengesteld, zo ook een fotoboek. ,,Spier stond gelijk op de stoep nadat ik hem had ingelicht.'' Hij vervolgt bescheiden: ,,Ik weet inmiddels het nodige van korstmossen af, maar ik ben geen deskundige. Eerder een geïnteresseerde amateur. Ik geef weleens een lezing over korstmossen of neem belangstellenden mee het veld in. Ach, veel mensen weten überhaupt niet dat korstmossen bestaan en dus is in het land der blinden eenoog koning." Tipt: ,,In natuurgebied de Schammer groeien korstmossen uitbundig.'' En wat de geconfisqueerde lampenkap betreft: ,,Die geef ik een mooi plekje in de tuin, bij de vlonder, waardoor de korstmossen kunnen doorgroeien. Het is mooi lesmateriaal."