Oekraïense ambassadeur op werkbezoek in Leusden: ‘Dankbaar voor de hulp’

LEUSDEN ,,It’s important to feel your sympathy; het is belangrijk te ervaren dat jullie met ons meeleven.’’ Met die woorden begroette de Oekraïense ambassadeur Maksym Kononenko burgemeester Bouwmeester, toen hij pal voor het gemeentehuis de Oekraïense vlag zag wapperen.

De ambassadeur bracht woensdagochtend een uitgebreid werkbezoek aan Leusden. Daarin maakte hij kennis met de burgemeester, bracht hij een bezoek aan de opvang van gevluchte landgenoten in het voormalige kantoorgebouw aan de Storkstraat en werd hij ontvangen op het ereveld van Sovjetsoldaten uit de Tweede Wereldoorlog op begraafplaats Rusthof. 

VERRAST Kononenko toonde zich onder de indruk van de manier waarop Leusden zijn landgenoten opving. Hij noemde de accommodatie aan de Storkstraat ‘één van de allerbeste die hij tot nu toe in ons land bezocht’. Hij was verrast te zien dat er niet alleen kamers voor de bewoners waren ingericht, maar dat er -binnen en buiten- goed geoutilleerde speelgelegenheid was voor de kinderen en ruimten waar jong en oud zich kunnen ontspannen. 

Bepaald onder de indruk was de ambassadeur van de complete school die op de onderste verdieping van het gebouw is ingericht. Daar krijgen niet alleen kinderen les die in de Leusdense opvang wonen, maar ook leerlingen uit de wijde omtrek.

PRACHTIG BOEK Kononenko arriveerde -met zijn assistent Yulia Malynovska- iets na negenen bij het Huis van Leusden, waar burgemeester Bouwmeester zijn gasten buiten al stond op te wachten. De ambassadeur overhandigde bij die gelegenheid meteen met gepaste trots een prachtig boek over zijn land. 

(Tekst gaat verder onder de foto)

Burgemeester Bouwmeester begroet ambassadeur Kononenko van Oekraïne. - Daan Bleuel

Bouwmeester beantwoordde dat gebaar op zijn kamer met een geschenk dat speciaal voor de gelegenheid was gemaakt door Leusdenaren met een geestelijke beperking die elders in het Huis van Leusden zijn gehuisvest. 

DANKBAARHEID Na een persoonlijke kennismaking vertrok het gezelschap naar de Storkstraat waar onder anderen locatiemanager Sacha Tuitert klaar stond om de hooggeplaatste Oekraïense gasten te verwelkomen. Kononenko toonde daarbij zijn dankbaarheid in de richting van de Nederlandse bevolking en die van Leusden in het bijzonder: ,,Ik dank u voor de hulp die ons -soms zelfs zonder dat we erom vroegen- werd aangeboden.’’

Tijdens het kringgesprek met allerlei betrokkenen bij de opvang -zoals de vrijwilligers van Gastvrij Leusden- liet de ambassadeur zich ontvallen dat hij de manier waarop de samenleving in ons land is ingericht tot lichtend voorbeeld wil nemen. Hij noemde het ‘één van de meest succesvolle’. 

EUROPESE WAARDEN ,,Wij hebben geen grote ideologie meer zoals destijds in de Sovjet-Unie’’, zei Kononenko over de situatie in zijn land na het uiteenvallen van het Oostblok. ,,Wij willen leven als Europeanen met Europese standaarden en waarden.’’ 

Daarna hoorde de ambassadeur dat er in Leusden zo’n 240 landgenoten worden opgevangen. Daarmee is de maximum-capaciteit van het verbouwde kantorencomplex aan de Storkstraat ook bereikt. Kononenko vertelde dat er op dit moment 76.000 geregistreerde Oekraïense vluchtelingen in ons land verblijven. 

(Tekst gaat verder onder de foto)

Locatiemanager Sacha Tuitert vertelt de ambassadeur over de speelplek voor de jonge kinderen. - Daan Bleuel

DERDELANDERS Onder de 240 Oekraïners horen ook zogeheten ‘derdelanders’. Dat zijn mensen die geen Oekraïens staatsburger zijn, maar die er ten tijde van het uitbreken van de oorlog met Rusland wel woonden en werkten. ,,Maar er zijn hier geen andere asielzoekers’’, licht Madeleine Hessing -die samen met Sacha Tuitert het centrum leidt- toe. 

Nadat de ambassadeur uitgebreid de tijd had genomen om met bewoners van het centrum te spreken, kreeg hij een rondleiding. Hij zag onder meer de slaapkamers waar mensen vooral ‘s nachts verblijven, een grote wasserette, een spreekkamer voor medische consulten, een prachtig ingerichte speelkamer voor de jonge kinderen, de centrale keuken, de sanitaire ruimten en de ruime woonkamers waar bewoners elkaar kunnen opzoeken.

STILTERUIMTE Zeer te spreken was de ambassadeur over een stilteruimte waar bewoners die daar behoefte aan hebben zich even kunnen terugtrekken. Een inwoner van Amersfoort nam naar verluidt de inrichting van het altaartje voor zijn rekening. Ook de geschilderde religieuze iconen waren van zijn hand, vertelde locatiemanager Tuitert haar gast. 

De rondleiding werd afgesloten met een bezoek aan de lesruimten die ten tijde van het bezoek volop in gebruik waren. Die zijn ingericht op de begane grond van het voormalige kantorencomplex. Voor de jongere kinderen had de ambassadeur nog een verrassing in petto; ze kregen een grote doos vol met jeugdboeken. Het geschenk werd dankbaar aanvaard.

(Tekst gaat verder onder de foto)

De jeugd heeft zojuist uit handen van Yulia Malynovska van de ambassade (helemaal links) een doos vol jeugdboeken ontvangen. - Daan Bleuel

‘MENSEN VERANDEREN’ ,,Ik heb de mensen zien veranderen in de tijd dat ze hier zijn’’, vertelt Tina de Vries, die als vrijwilliger van Gastvrij Leusden verbonden is aan het opvangcentrum. ,,In het begin was het wennen aan de nieuwe omgeving, zowel in het centrum als in Leusden. Maar inmiddels hebben veel bewoners werk gevonden of gaan naar school.’’

,,Je ziet ook dat mensen langzamerhand toekomen aan het verwerken van de gebeurtenissen van de afgelopen maanden’’, vult Madeleine Hessing aan. ,,Nu iedereen na aan paar maanden een beetje tot rust komt, daalt ook het besef in wat er allemaal veranderd is.’’ Ze vult er bij aan dat de sfeer in het centrum nog steeds heel goed is. ,,Natuurlijk zijn er kleine incidenten, maar als je 240 Nederlanders bij elkaar zet zijn die er ook.’’ 

DANKBAAR Burgemeester Bouwmeester onderschrijft de waarneming dat de stemming in het centrum over het algemeen prima is. ,,Toen eerder deze maand Commissaris van de Koning Oosters op bezoek kwam, waren de mensen zó dankbaar dat het bijna gênant werd.’’

Ambassadeur Kononenko werd door de burgemeester uitgenodigd. De traditionele herdenking van de Sovjet-soldaten op begraafplaats Rusthof begin mei was -vanwege de Russische inval in Oekraïne- grotendeels afgelast. 

(Tekst gaat verder onder de foto)

Remco Reiding toont de ambassadeur het register waar bezoekers informatie kunnen vinden over de graven op het Sovjet ereveld. - Daan Bleuel

KENNISMAKEN Normaal gesproken zou Bouwmeester bij die gelegenheid kennis hebben kunnen maken met de recent aangestelde diplomaat van Oekraïne. ,,Omdat dat niet doorging, heb ik hem gevraagd een andere keer naar Leusden te komen. En dat heeft geresulteerd in dit bezoek’’, aldus Bouwmeester.

Tot slot bracht de ambassadeur een bezoek aan het Sovjet-ereveld op begraafplaats Rusthof. Daar liggen 865 soldaten uit het Rode Leger begraven die in de Tweede Wereldoorlog met de Geallieerden samenwerkten om het Nazi-bewind in Duitsland te bestrijden. 

KRIJGSGEVANGENSCHAP Ruim 100 daarvan stierven als krijgsgevangenen in Kamp Amersfoort. De anderen werden uit het Limburgse Margraten en andere plaatsen naar Leusden overgebracht en herbegraven. De meesten overleden aan de ontberingen in krijgsgevangenschap en ten gevolge van dwangarbeid vooral in het Duitse Ruhrgebied. De visie destijds was dat men wilde voorkomen dat bevrijders uiteindelijk op vijandelijk grondgebied (in Duitsland) hun laatste rustplaats zouden vinden. 

Volgens directeur Remco Reiding van het Sovjet Ereveld liggen in Leusden ook zo’n 100 Oekraïners begraven. De voormalig journalist Reiding maakte er zijn levenswerk van om de vele anoniem begraven soldaten op het veld hun identiteit terug te geven en hun familie -voor zover te vinden en in leven- daarover te informeren. 

(Tekst gaat verder onder de foto)

Aandacht voor het graf van een Oekraëinse soldaat. - Daan Bleuel

GRAVEN ADOPTEREN Dat lukte de afgelopen meer dan twintig jaar al zo’n 225 keer. Onder hen ook een aantal Oekraïense soldaten. Reiding vertelde de ambassadeur dat de stichting die zijn werk financieel ondersteunt onder meer geld probeert binnen te halen door de graven te laten adopteren. 

,,Dat is in 750 gevallen inmiddels gelukt’’, aldus Reiding. ,,Maar daar hebben we wel 12 jaar voor nodig gehad’’, voegt hij daar aan toe. ,,Ter vergelijking; een zelfde actie elders in het land voor Amerikaanse oorlogsgraven leverde 8.000 sponsors in één jaar op.’’

NIET EENVOUDIGER De oorlog tussen Rusland en Oekraïne maakte de zaak er niet eenvoudiger op: ,,Mensen stopten hun adoptie vanwege de oorlog’’, verzucht Reiding. ,,Terwijl dat niets met elkaar te maken heeft. De mensen die hier begraven liggen hebben er destijds mede voor gezorgd dat we nu in vrijheid leven. En degenen die nu verantwoordelijk zijn voor de vijandelijkheden in Oekraïne waren toen nog niet eens geboren.’’

Terwijl het einde van het bezoek naderde, liet Reiding de ambassadeur een register zien dat sinds kort bij de ingang van het ereveld in een zuil te vinden is. Daarin is informatie over de mensen die hier hun laatste rustplaats vonden opgetekend. Ook vertelde Reiding dat er plannen zijn voor een herdenkingsruimte in de nabijheid van het ereveld. ,,Maar’’, zei hij terwijl hij uw verslaggever indringend aankeek: ,,Daar kan ik op dit moment niet meer over vertellen.’’ 

door Daan Bleuel