Schaamnaam

‘Alstublieft, meneer Bosman.’ ‘Wilt u daar even tekenen, meneer Bosman.’
Ik ben in mijn leven vaak iets tekortgekomen. De letter S, om precies te zijn. Het is, met dank aan mijn voorvaderen, immers Bosmans en geen Bosman. Geen idee eigenlijk of mijn vader ook wel eens last had van die tekortkoming – ik kan het hem helaas niet meer vragen. Mijn broer wel en nota bene hij heeft er werk van gemaakt. Hij heeft onze stamboom uitgeplozen en ontdekte dat de Bosmans-wortels reiken tot in de 16de eeuw. Het oudste bewezen huwelijk in onze familie stamt uit 1613, dus de boom meet grofweg het tijdpad tussen pest en corona. Een indrukwekkende uitzoekerij.

Ik leerde overigens leven met mijn verbasterde achternaam, de plagerijtjes incluis. Zo was ik op school al snel ‘dat Bosmannetje’ of ‘die Bosjesman’. Zelfs ‘Marco de Boskabouter’ heb ik gehoord, in de tijd dat Paulus een tv-ster was en boskabouters nog geen microbiologen werden genoemd. Dus toen mevrouw Bosmans bij ons huwelijk haar meisjesnaam verkoos, plaagde ik haar op mijn beurt met ‘takkenwijf’.

Ach, laat ik niet te zielig doen met dit jeugdtrauma en de regelmatige verspelling van Bosman(s). Dan grap ik maar weer voor de 483ste keer: ‘Het is Bosmans met een S. Inderdaad, de rijke tak.’ Veel minder grappig is het voor mensen als Sietske Poepjes en Henny Spekken-Bonen uit Friesland. Met dat soort schaamnamen heb je écht recht van klagen. En je zult een achternaam als Binkhorst van Oudcarspel en in Koedijk maar moeten spellen. Of Van Hövell tot Westervlier en Wezeveld. Dat past überhaupt in geen enkel vakje en op geen enkel formulier.

Het uitpluizen van onze familiestamboom bracht trouwens vele wegen naar België aan het licht. Daar doet ‘onze familie’ het verrassend genoeg veel beter. In Nederland mag Bosmans eigenlijk geen naam hebben. Ik ga er dan ook vanuit dat alle ‘Bosmansen’ in Leusden bij mij horen, zeg maar een handjevol. Er zijn wat dat betreft voornamere achternamen die naam hebben gemaakt. Neem Bab van Garderen, Reinier Roest, Petri Markenstein en Karel Brouwer. Zij gaven (postuum) hun namen aan enkele straten in Tabaksteeg. Een eervolle aangelegenheid. Te hopen valt dat deze namen in deze straten ook gekend en – niet onbelangrijk – goed gespeld worden.

Verrassend is ook de populariteit van de achternaam Van Leusden. Daar zijn er heel veel van! Ik ken ze niet, maar ook in Leusden wonen Van Leusdens. Het zal ongetwijfeld wel eens tot verwarring leiden bij het overleggen van de persoonsgegevens…

Verder doen de namen Van de Hengel, Van de Berg, Herder en Van Burgsteden het in deze gemeente hier goed. En uiteraard de makkelijk spelbare Jansen, Van Dijk en Bakker. Nou ja, Bakker min één, sinds vorige week. Mocht Leusden eens een nieuwe straat aanleggen naar een nieuwe ijsbaan, vergeet dan Heinze niet!

Marco Bosmans, bosmans@xmsnet.nl.